Anna Orłowska
Żyrandol 1 - @ Warszawa Stare Miasto
Żyrandol 2 - @ Warszawa Stare Miasto
Naczynie - @ Warszawa Stare Miasto
BIO
Fotografka i artystka wizualna, która w swojej twórczości bada i zaciera granice medium. Studiowała fotografię w PWSFTviT oraz w Instytucie Twórczej Fotografii w Opawie. Wykorzystuje fotografię – głównie architektury i wnętrz – do odsłaniania niewidocznych warstw historii i ich ideologicznych uwarunkowań, zwykle nieobecnych w oficjalnej narracji. Bawi się różnymi konwencjami, od dokumentacji po inscenizację, ujawniając ukryte mity, legendy i fantazje na temat przeszłości oraz tworząc nowe konstelacje znaczeń. Jej obiekty, oparte na obrazach fotograficznych, tworzą dialog z tym wadliwym medium. Orłowska traktuje medium fotografii jako instrument badania samego pojęcia wiedzy i możliwe narzędzie pracy nad pamięcią, które z natury są fragmentaryczne.
Artwork
Żyrandol 1, druk pigmentowy na papierze archiwalnym, dibond, rama ze sklejki brzozowej fornirowana czeczotką, 2020
Żyrandol 2, druk pigmentowy na papierze archiwalnym, dibond, rama ze sklejki brzozowej fornirowana czeczotką, 2020
Dyptyk Żyrandole powstał podczas pracy nad wystawą Mieszkanka w Gdańskiej Galerii Miejskiej (2020), w ramach serii fotografii dokumentującej wnętrza znajdującego się w sąsiedztwie Domu Uphagena – XVIII wiecznej mieszczańskiej rezydencji. Artystka, koncentrując się na charakterystycznym dla siebie skupieniu na detalu, bada historię tego miejsca i ślady jego przemian. Dom Uphagena, pełniący funkcję muzealną już od początku XX wieku, został zniszczony podczas działań wojennych w 1945 roku wraz z większością historycznej zabudowy starego miasta. Odbudowany w latach 1946–1954, zachował jedynie fragmenty oryginalnych elementów – resztę stanowią współczesne materiały, pokryte odzyskanymi detalami z epoki. Orłowska, wyczulona na formalne niespójności, analizuje sposoby konstruowania historycznej ciągłości i pamięci miejsca, ujawniając subtelne napięcia między warstwami historii. Uchwycony w kadrze ozdobny żyrandol staje się także uniwersalnym motywem – charakterystycznym dla dekoracyjnych przestrzeni zarówno prywatnych, jak i publicznych, takich jak wnętrza pałacowe, operowe czy teatralne.
Naczynie, odbitka żelatynowo-srebrowa, zamontowana na dibondzie, czarna drewniana rama, szkło UV, bawełniana robótka na szydełku, 2022
Praca Naczynie pochodzi z cyklu Sankt Anna (2022), w którym splatają się dwie narracje: opowieść o Górze Świętej Anny – jej wielowarstwowej kulturze materialnej i duchowej – oraz historia rodzinna artystki, reprezentowana przez kobiecą linię śląskich przodkiń. Sfotografowany obiekt przypomina muszlę pełniącą funkcję kropielnicy na wodę święconą. Miękka forma muszli przywodzi na myśl podbrzusze, a tym samym macierzyństwo. W symbolice góry szczególne miejsce zajmuje figura matrony – świętej Anny w towarzystwie Matki Boskiej i Dzieciątka Jezus. Średniowieczna figurka świętej Anny poddawana jest praktyce odziewania w strojne sukienki, zmieniane w zależności od liturgicznego kalendarza. Orłowska czerpie z tego gestu, sięgając po rodzinne pamiątki i poddając je różnorodnym przekształceniom: tnie i zszywa, krochmali, barwi w pobliskim źródle. Jej surowe, czarno-białe fotografie zostają „ubrane” w miękkie, szydełkowane sukienki, częściowo przesłaniające obraz. W ten sposób przekracza granice tradycyjnej fotografii, tworząc obiekty fotograficzne. Wątki kulturowe i obrzędowe obecne w cyklu przenikają się z osobistymi wspomnieniami, zwłaszcza tymi skupionymi wokół współbycia z bliskimi.